DOANH TRẠI PETŐFI Kỳ 7: Chuyện học tập ở trường

Phía sau anh em là hành lang thư viện trung tâm BME

So với các nước XHCN khác, riêng Hung nhận đào tạo thêm cho Việt Nam theo hình thức: mỗi năm Bộ quốc phòng Hung gửi chừng 10-15 sinh viên Việt Nam ra học đại học bên ngoài. Các sinh viên này ngủ trong ký túc xá quân đội, chính là doanh trại Petőfi, để đảm bảo tính nghiêm túc kỷ luật. Kinh nghiệm cho thấy, học năm thứ nhất là vất vả nhất vì tiếng Hung chưa thạo, số tiết học lại nhiều. Một thuận lợi là trong doanh trại có nhiều đoàn, nên các đoàn học dưới có thể nhờ đoàn trên giúp đỡ, nếu cùng chuyên ngành. Kết quả học tập, nghiên cứu là một tiêu chí quan trọng để đánh giá các học viên. Thủ trưởng "phòng tùy viên" lại luôn đôn đốc anh em "năm sau phải đạt thành tích cao hơn năm trước" khiến anh em phải chịu một sức ép tâm lý khá nặng nề. Bù lại, kết quả học tập của các sinh viên sống trong Doanh trại có phần nhỉnh hơn sinh viên ngoài (song, đáng buồn là sau này sinh viên ngoài nhiều người lên chức to hơn, tức là 'thành đạt" hơn).

Sinh viên Việt nam không được hưởng sự ưu ái đặc biệt nào của các giáo viên Hung. Họ hoàn toàn bình đẳng: học như thế, thi như thế. Riêng đoạn đi thực tập thì còn không được ưu ái bằng các sinh viên Hung, vì sinh viên Hung đến năm thứ 4 được ra nước ngoài thực tập (thực chất là trao đổi sinh viên giữa các trường đại học ở châu Âu với nhau), còn sinh viên Việt Nam ở doanh trại Petőfi không được phép xuất cảnh (hộ chiếu phòng Tùy viên giữ).

Ở trường đại học X. còn có chuyện không biết nên gọi là vui hay buồn. Chục năm về trước, có một cô gái Việt nam học ở đấy và một thầy giáo trẻ đem lòng thương nhớ cô. Không biết hai bên có hẹn hò với nhau gì không, nhưng thầy giáo người Hung vẫn ngày đêm đợi chờ. Có ai ở Việt Nam sang, thầy đều hỏi thăm cặn kẽ cô gái đó bây giờ ở đâu, làm gì, có được sang Hung nữa không. Thầy còn cất công lên Sứ quán trình bày: thầy đã đề nghị với nhà trường để thầy được bảo lãnh cho cô gái sang thực tập ở Hung, mọi chi phí thầy xin lo. Cuối cùng, Sứ quán thấy thầy vất vả lặn lội quá, đành bảo với thầy rằng cô gái đó đã đi lấy chồng. Thầy không tin, bảo rằng: "Cô ấy đã tặng tôi một chiếc cặp ba lá. Cô ấy là người rất dịu dàng". Hết ba năm, rồi năm năm trôi qua, thầy đành phải tin. Nhưng từ đấy, thầy bắt đầu có ác cảm với người Việt Nam, cho rằng đó là một dân tộc "nói dối". Các sinh viên Việt Nam học thầy đã nếm trải những giây phút "ngúng nguẩy", "chịu, không thể hiểu nổi" của thầy. Thi viết xong, đủ điểm mới được thi vấn đáp. Ai trả lời trơn tru sẽ được vinh dự tiếp nhận câu cuối cùng, câu quyết định điểm số tối đa. "Em là sinh viên Việt nam? Em nói chung thuộc bài. Rất tốt. Bây giờ, điểm số của em đã đạt 4. Nếu em muốn đạt điểm 5, tôi sẽ hỏi thêm một câu", thầy nhận xét. Chàng sinh viên nhờ các anh lớp trên truyền thụ cho, đã biết trước câu hỏi của thầy là gì rồi, nhưng vẫn không thể trả lời đúng, vì, quỷ tha ma bắt, câu trả lời có bao giờ đúng! "Em hãy cho biết, tương lai phát triển của ngành này là gì?". Vô cùng đơn giản. Câu tiếp theo là một lời khuyên chân thành: "Thôi, về nhớ học kỹ hơn nhé!".

Nhiều thầy giáo là sinh viên học giỏi được giữ lại trường. Nhưng trong cái "giỏi" cũng có nhiều cái "hâm". Các thầy giáo này yêu quý, cảm thông với sinh viên Việt Nam, chứ không như thầy giáo nọ. Một 'ông" thầy mãi không chịu lấy vợ, đến hôm sinh nhật lần thứ 28 của thầy, các sinh viên Việt Nam tặng thầy một bọc đồ sơ sinh, tã lót, khiến thầy đỏ mặt như gấc. Một thầy khác 3 lần vô địch Toán quốc tế (đều đạt điểm tối đa, cộng thêm điểm thưởng) quanh năm đi dạy mặc độc một bộ quần áo bò, vừa giảng bài, vừa tu sữa ừng ực. Bọn sinh viên cá cược nhau, có đứa bảo thầy có hai bộ thay đổi. Thằng kia lén bôi nhựa kẹo cao su vào phía sau quần thầy. Quả nhiên, suốt năm học, mùa đông cũng như mùa hè, lúc nào cũng thấy chiếc quần ấy. Thầy đã dạy nhiều thế hệ sinh viên Việt Nam và rất thích kiểu ra đề "năm ăn năm thua", "hoặc là nghĩ ra trong vòng 5-10 phút, hoặc là ngồi cả buổi chiều cũng không ra được". May mắn là sinh viên mình tỉnh táo, giải được. Thầy chì chiết mấy đứa Hung: "Đấy, chúng mày xem, bọn Việt Nam chúng nó đi học xa nhà, điều kiện không thuận lợi bằng chúng mày, mà chúng nó thì giải ra, chúng mày thì ngu lâu!". Buổi học cuối cùng, thầy không giảng bài mà diễn thuyết: "Tôi xin nói thẳng với tư cách một người thầy: trong 50 anh chị ngồi đây, giáo viên chúng tôi chỉ mong đào tạo lấy 1 người, thế là mừng lắm rồi. Cho nên, anh chị nào cảm thấy mình không theo được chuyên ngành này thì nên khẩn trương đi tìm việc khác, như thế có ích cho xã hội hơn". Cả lớp thảng thốt. Nay, sau 30 năm nghĩ lại, thấy thầy nói đúng. Nếu đã đào tạo được 30 chuyên gia cho nước Hung thì công lao các thầy lớn biết bao! Mấy bạn đã sang Hung 5 năm sau kể lại: thầy vào Đảng, sau đó thầy bỏ giảng đường, chuyển sang chơi... cờ vây, và đoạt chức quán quân Hung-ga-ri, rồi quán quân Châu Âu. Thầy tuyên bố: "Đến giờ, tôi mới tìm thấy chính mình!".

Vui văn nghệ nhân dịp ngày tết âm lịch

Sinh viên Việt nam so về tuổi hơn đứt bọn cùng lớp (mất hai năm học dự bị). Nhưng vẫn bị bọn nó coi như loại "trẻ con", cho dù mình đã cứng cỏi khai "Tao là katona". Quần mình sáng ra mặc vội, quên cài phéc-măng-tuya, đến lớp, đứa con gái ngồi đối diện điềm nhiên lấy hai ngón tay kéo hộ lên roạt một cái. Mình chỉ còn nước đỏ mặt lúng búng "Koszi!". Nó bảo "Szívesen!".

Giờ học thể dục, phải lựa chọn hoặc đá bóng, hoặc đấu kiếm, hoặc bơi. Môn đầu tiên khó nhằn vì chân bọn Tây cứng lắm, nó phang một chưởng mình đi bó bột là cái chắc. Môn thứ hai từ hồi cha sinh mẹ đẻ, đã biết cái gì đâu. Thế là chọn môn bơi. Sau khi ăn cơm trưa xong, quá Ngọ, bà giáo thể dục bắt phải có mặt ở bể bơi trên đảo Margit. Cởi quần áo, chạy quanh bể bơi 3 vòng. Sau đó, khởi động dưới nước 8 vòng nữa (mỗi vòng 50 mét). Đến lúc bơi thật thì hết hơi rồi, cứ lóp nga lóp ngóp, bị bà giáo chần cho đến nơi đến chốn. Những hôm tuyết rơi, bà giáo cũng không tha cho. Bơi được nửa giờ, đầu trắng toát như quấn băng tang. Cái nhiệt kế trong bể bơi chỉ 19 độ. Học kỳ sau, phải lọ mọ xin giấy chứng nhận "đúng là katona" thật, và làm đơn trình bày "chúng tôi phải tập thể lực và rèn đội ngũ trong doanh trại Petőfi quá nhiều rồi, đề nghị nhà trường xem xét chiếu cố cho miễn môn học thể dục", mới thoát hiểm.

Thỉnh thoảng, lớp tổ chức đi pích-ních. Có lần, một nhóm 20 đứa đi xuyên rừng, đến tối chui vào một cái lán canh rừng, tự đốt lửa lên sưởi. Một đứa con gái đố: "Đố bọn con trai biết, cái gì trên người bọn con gái nhậy cảm nhất?". Thấy vài đứa xấu hổ, nó bảo: "Cấm chúng mày nghĩ bậy bạ". Thì ra, đáp án là... cái mí mắt. Buổi đêm tuyết rơi, bọn nó lại bày trò con gái con trai ngủ sáp lưng lại, "thế nó mới ấm, chứ hai đứa đều con gái, hoặc đều con trai thì không ấm". Chúng nó nói đúng thật. May, chẳng xảy ra chuyện gì, vì đi ủng leo núi đạp tuyết cả ngày ướt sũng, mệt phờ râu trê, đặt mình xuống là ngáy như sấm.

Các bạn Hung trong lớp có tinh thần bảo vệ nhau rất cao. Một bạn gái xinh xắn học đến năm thứ tư thì chửa đẻ. Cả lớp đi dự đám cưới, quà tặng là một cái xe đẩy (mua đồ cũ). Cuối học kỳ, thầy giáo hỏi "Bạn gái Y. sao hay vắng mặt thế?", cả bọn trả lời quanh co, mãi về sau cũng bị "Nghĩa Lộ". Hôm thi, thầy bảo để bạn Y. sang năm thi, nhưng chi đoàn chúng nó không chịu. Chúng nó cho thầy xem Index của bạn gái đó: "Thầy thấy chưa, bạn này học cực siêu, chưa bao giờ phải thi lại môn nào". Thầy ớn quá, đành đồng ý cho thi. Hôm thi, bọn trong lớp khiêng cả xe đẩy và em bé đến. Chúng nó bảo "Mẹ cháu bị ốm, hôm nay cháu xin phép thi hộ mẹ". Thầy phì cười, bảo: "Thôi, chịu các cô các cậu rồi, đồng ý duyệt cho 3 điểm". Bọn trong lớp vẫn không chịu, đòi 4. Thầy bảo "Các anh các chị quá đáng lắm. 4 là 4 thế nào. Không đi học, không đi thi, cho 3 là tôi đã nhân nhượng lắm đấy". Bọn kia cùn, bảo: "Thưa thầy, bạn ấy mà bị điểm 3 thì ảnh hưởng tới học bổng (onsztondij). Bạn này vốn học khá, chưa bao giờ bị điểm 3. Đây, thầy xem, các môn khác ai cũng cho 4 hết cả rồi, còn mỗi môn của thầy thôi. Thôi, thầy hãy rủ lòng thương mẹ con bạn ấy với". Thầy không đồng ý, lũ sinh viên quái quỷ đành đưa ra chiêu cuối cùng. Có 4 đứa tình nguyện bớt điểm của mình dồn cho bạn gái đó để bạn từ 3 được lên 5, còn mình chỉ nhận 4 rưỡi. Thầy tức mình, nhăn nhó, rút bút ghi luôn điểm... 5, chả trừ điểm đứa nào. Đất không chịu giời thì giời phải chịu đất.

PhanHong